ગુજરાતી કૅલેન્ડર 2025 અને વિકર્મ સંવત 2081 વિશે સંપૂર્ણ માહિતી. તહેવારો, ઋતુઓ, મહિના અને ઉત્તર ભારત સાથેના તફાવતો વિશે વિગતવાર જાણો.
પરિચય
ગુજરાતી હિંદુ કૅલેન્ડર દરેક ગુજરાતી જીવનનો અભિન્ન ભાગ છે. રોજિંદા નોકરી, ધંધો કે વ્યવસાયમાં તો ગ્રેગોરિયન (ક્રિશ્ચિયન) કૅલેન્ડર વપરાય છે, પરંતુ જ્યારે વાત આવે ધાર્મિક કાર્યક્રમો, તહેવારો, મેળાઓ, શુભ દિવસો અને પૂજાપાઠની, ત્યારે ગુજરાતી કૅલેન્ડર જ માન્ય રહે છે.
Gujarati Calendar 2025, Samvat 2081 – Gujarati calendar month of Posh – maha to Magashar – Posh , English month of January to December 2025
ગુજરાતી કૅલેન્ડરનો પ્રારંભ અને મહિના
ગુજરાતી કૅલેન્ડરનો નવો વર્ષ દીપાવલીના બીજા દિવસે શરૂ થાય છે.
મહિના આ મુજબ છે:
- કારતક
- માર્ગશિર (માગશર)
- પોષ
- મહા
- ફાગણ
- ચૈત્ર
- વૈશાખ
- જેઠ
- અષાઢ
- શ્રાવણ
- ભાદરવો
- આસો
દિવસોના નામ
ગુજરાતી કૅલેન્ડરમાં દિવસોના નામ આ રીતે ઉચ્ચારાય છે:
- સોમવાર = સોમવાર
- મંગળવાર = મંગળવાર
- બુધવાર = બુધવાર
- ગુરુવાર = ગુરુવાર
- શુક્રવાર = શુક્રવાર
- શનિવાર = શનિવાર
- રવિવાર = રવિવાર
ઋતુઓ અને ઉપઋતુઓ
ભારતમાં મુખ્યત્વે ત્રણ ઋતુઓ છે – શિયાળો (શિયાળો), ઉનાળો (ઉનાળો), અને ચોમાસું (ચોમાસું).
ગુજરાતીમાં તેની ઉપઋતુઓ આ પ્રમાણે ગણાય છે:
- વસંત (સ્પ્રિંગ): ચૈત્ર, વૈશાખ
- ગૃષ્મ (સમર): જેઠ, અષાઢ
- વર્ષા (મોનસૂન): શ્રાવણ, ભાદરવો
- શરદ (ઓટમ): આસો, કારતક
- હેમંત (પ્રી-વિન્ટર): માગશર, પોષ
- શિશિર (વિન્ટર): મહા, ફાગણ
વિકર્મ સંવત 2081 અને ગ્રેગોરિયન કૅલેન્ડરનો તફાવત
વિકર્મ સંવત લગભગ 56-57 વર્ષ આગળ છે.
અર્થાત્, ક્રિશ્ચિયન કૅલેન્ડર મુજબ 2025 વર્ષ હોય, તો ગુજરાતી કૅલેન્ડર મુજબ તે 2081 વર્ષ ગણાય.
વિકર્મ સંવતની શરૂઆત રાજા વિકર્માદિત્યે 56 ઈસાપૂર્વે શક પરાજય બાદ કરી હતી.
વર્ષ, મહિના અને દિવસોની ગણતરી
ગુજરાતી વિકર્મ સંવત કૅલેન્ડર સૂર્ય વર્ષનો આધાર લે છે, પરંતુ મહિના ચંદ્રના ચક્ર અનુસાર ગણે છે.
એક ચંદ્ર મહિનો = 29 દિવસ, 12 કલાક, 44 મિનિટ અને 3 સેકન્ડ.
આ રીતે ચંદ્ર વર્ષ = 354 દિવસ, 8 કલાક, 48 મિનિટ, 36 સેકન્ડ.
સૂર્ય વર્ષ અને ચંદ્ર વર્ષ વચ્ચે સંતુલન રાખવા માટે દર સાડા બે વર્ષમાં એક વધારાનો મહિનો આવે છે, જેને અધિક મહિનો અથવા પુરુષોત્તમ માસ કહે છે.
તિથી અને સમયગણના
ગુજરાતી કૅલેન્ડરમાં તિથિની લંબાઈ બદલાય શકે છે. ક્યારેક એક તિથી છૂટી જાય છે અથવા બે સતત દિવસમાં એકસરખી તિથી આવે છે. આ ગણતરી સૂર્ય અને ચંદ્રની સ્થિતિનાં રેખાંશીય અંતરને આધારે થાય છે.
ઉત્તર ભારતીય અને ગુજરાતી વિકર્મ સંવતનો તફાવત
- ગુજરાત: નવું વર્ષ કારતક સુદ 1 (દીપાવલીના બીજા દિવસે) શરૂ થાય છે.
- ઉત્તર ભારત: નવું વર્ષ ચૈત્ર માસના પ્રથમ દિવસે (માર્ચ-એપ્રિલ) શરૂ થાય છે.
- નેપાળ: એપ્રિલના મધ્યમાં નવું વર્ષ મનાવવામાં આવે છે.
2025 (વિકર્મ સંવત 2081) માટેનું મહત્વ
વિકર્મ સંવત 2081નું નવું વર્ષ દીપાવલી પછી શરૂ થશે. આ વર્ષમાં હિંદુ તહેવારો, ઉપવાસ, એકાદશી, પૂર્ણિમા, અમાસ અને અન્ય ધાર્મિક પ્રસંગો ગુજરાતી કૅલેન્ડર મુજબ નિર્ધારિત થશે.
